کتاب سگ ولگرد

توضیحات

سگ ولگرد داستان کوتاهی از صادق هدایت است که در سال 1321 برای اولین بار به همراه چند داستان کوتاه دیگر در مجموعه ای به همین نام منتشر شد.
داستان درباره ی سگی اسکاتلندی است به نام «پات»، که دو سال است از زمانی که صاحبش او را رها کرده می گذرد و او هنوز در انتظار صاحبش در همان میدانی که رها شده، مانده است. هدایت با این توضیحات به او شخصیتی انسانی می بخشد: «…و دو چشم باهوش آدمی در پوزه ی پشم‌آلود او می درخشید. در ته چشمهای او یک روح انسانی دیده می شد، در نیم‌شبی که زندگی او را فراگرفته بود یک چیز بی‌پایان در چشم‌هایش موج می زد و پیامی با خود داشت که نمی شد آنرا دریافت، ولی پشت نی‌نی چشم او گیر کرده بود. آن نه روشنائی و نه رنگ بود، یک چیز دیگر باورنکردنی مثل همان چیزیکه در چشمان آهوی زخمی دیده می شود بود، نه‌ تنها یک تشابه بین چشمهای او و انسان وجود داشت بلکه یک نوع تساوی دیده می شد. دو چشم میشی پر از درد و زجر و انتظار که فقط در پوزه ی یک سگ سرگردان ممکن است دیده شود.» و سپس توصیف حال و روزش و رفتار انسانها با او، شرح حالش را با دیدی انسانی بیان می کند؛ از عشق به صاحبش و انتظار بازگشت او، امیال فروخورده که دیگر فراموششان کرده، و نیاز به محبت.
سگ ولگرد نوشته صادق هدایت را الهامی می دانند از یکی از اقدامات به خودکشی وی که نا موفق بود و سگ ولگردی او را نجات داده بود. این داستان از جنبه های مختلف روانشناسی و فلسفی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.