کتاب عروسک خانه

کتاب عروسک خانه

معرفی کتاب عروسک خانه اثر هنریک ایبسن

کتاب عروسک خانه (1879) دومین اثر در چرخه پدیدارشناسی ذهن و سیر جدل تاریخی برای رسیدن به آگاهی‌های متفاوت است. این نمایشنامه را «باد شمال» درام مدرن خوانده‌اند که با وزیدنش به قاره اروپا و امریکا «نمایشنامه‌های شبه‌شکسپیری فاخر و ملودرام‌های خوش‌تراش فرانسوی» را از عالم تئاتر رفت و صحنه را از بی‌مایگی پالود. از این منظر و در زمان ایبسن، عروسک‌خانه همان نقش «تئاتر بی‌رحمی» آرتو در دهه 1930 را داشت: اعتراض به تئاتر خوش‌ساخت، بی‌آزار، و عوام‌پسند برخاسته از زندگی میان‌مایگان. مقیاس‌های ایبسن برای استفاده از بن‌مایه «عروسک» در آثارش بسیار گسترده و کلان است. به همین دلیل، عروسک‌خانه تنها ماجرای «عروسک» بودن نورا نیست؛ اینجا ایبسن به عمق یک معضل اجتماعی اشاره می‌کند و از فرهنگ عروسک‌پرور سخن می‌گوید.

زن جوان و زیبا با دست‌های پر از خرید شب کریسمس به خانه برمی‌گردد. او که شاد است و آواز‌خوان، با شیوه‌های خود شوهر را از اتاق کارش بیرون می‌کشد. این‌جا گپ و گفتگویی پیش می‌آید سرشار از خوش‌بینی به آینده و زندگی. زن ناز می‌فروشد و شوهر ناز می‌خرد. در این دم، همه چیز می‌درخشد و نوید می‌دهد، ولی زندگی آبستن رویدادهاست و به‌زودی چهره‌ی دیگری به خود می‌گیرد.

عروسک خانه، داستان زن خامی است که ناگهان چشم به چندوچون زناشویی و دروغی که زندگی‌اش را بر آن بنیاد نهاده باز می‌کند. می‌بیند شوهرش، پدر سه فرزندش، بیگانه‌ای بیش نیست که همواره با او چون بچه و دارایی خود رفتار کرده است. درمی‌یابد که خوشبختی‌اش دروغین بوده و خودش، نه آدمی آزاد و برابر، که عروسکی و خانه‌اش نه خانه، که عروسک‌خانه‌ای بوده است. این چشم‌گشایی، او را بر آن می‌دارد که همه چیز خود را رها کند و در جست‌و‌جوی حقیقت، خود و ارزش‌های خود، پا به دنیای واقعی بگذارد.