کتاب روایت های خاندان رستم و تاریخ نگاری ایرانی

کتاب روایت های خاندان رستم و تاریخ نگاری ایرانی

کتاب کتاب روایت های خاندان رستم و تاریخ نگاری ایرانی اثر ساقی گازرانی

کتاب روایت های خاندان رستم و تاریخ نگاری ایرانی با نگاهی نو به حماسه‌های ایرانی می‌نگرد، حماسه‌هایی که بر اثر پرتو جاودانه‌ی شاهنامه کمتر به چشم آمده‌اند و اگر نیز دیده شده‌اند نه چنین یکدست و در مجموعه‌ای مرتبط، بلکه با هدف انکار ارزش وجودی آنها یا صرفاً وظیفه‌شناسی ادبی و مقایسه‌ی نظم آنها با شاهنامه، شاهکار زبان فارسی، بوده است. این کتاب، گذشته از کشف این حمـاسه‌ها به شکل مجموعه‌ای به‌هم‌پیوسته، به کـارکرد تاریخ‌نگـاری و مشروعیت‌بخشی آنان توجهی همه‌جانبه مبذول داشته است که بدون شک دست‌کم به کار تاریخ اشکانیان خواهد آمد، بمانَد که چنین رویکردی در کل تاریخ ایران نیز راهگشا خواهد بود.

کتاب اگرچه با اشعار حماسی سروکار دارد، عمدتاً با متد تاریخی نگاشته شده و یکی از اهداف آن مسأله‌ی تاریخ‌نگاری ایرانیان و حافظه‌ی تاریخی آنان است، امری که تصور غالب امروزی به‌ویژه در پژوهش‌های غربی وجود آن را به دیده‌ی انکار  می‌نگرد.

سخن مادر برزو وقتی می‌گوید رستم باید از خود شرم کند که می‌خواهد جوانی همچون برزو را بی‌هیچ دلیلی بکشد، در واقع حرفِ دل مخاطب است. در نهایت هم او با اشاره به سهراب و سرنوشت او رستم را به فرزندکشی متهم می‌کند. این گرایش بیمارگونه رستم به فرزندکشی است که بازگشته است و بنابراین به هیچ وجه نمی‌توان آن را فراموش کرد یا بخشید. و البته که این تفسیری «مردمی» از شخصیت رستم است.

چنین شخصیت‌پردازی‌ای از رستم در هیچ جای دیگری وجود ندارد، علت نیز آن است که داستان‌هایی که رستم در آن‌ها در مقام بزرگ‌ترین پهلوان خاندان سیستان مورد ستایش قرار می‌گیرد، بدون شک داستان‌هایی هستند که از حمایت خانواده او برخودار بوده‌اند، حال آن‌که داستان‌های برزو و شهریار احتمالاً ساخته نقالانی هستند که درصدد راضی نگاه داشتن مخاطبی متفاوت بوده‌اند.