کتاب برای عشق به میهن

کتاب برای عشق به میهن

مائوریتسیو ویرولی در کتاب برای عشق به میهن به دو مفهوم مناقشه‌برانگیز تاریخ انسان از گذشته تا به امروز پرداخته است: وطن‌پرستی و ملّی‌گرایی. اینکه این دو چه‌طور، کجا و چرا ازهم جدا هستند، بحثی‌ست که در چند سده‎‌ی اخیر و به خاصه از دوران شکل‌گیری دولت-ملت‌های مدرن، بسیار درگرفته و ویرولی نیز در کتابش با جزئیات سراغش رفته است. ناسیونالیسم عقلانی که هر انسان آزاد و آزاده‌ای را نسبت به سرزمین‌اش، خاکی که در آن به دنیا آمده و در آن رشد یافته، حساس و مسئول بار می‌آورد، همان وطن‌پرستی و میهن‌دوستی جمهوری‌خواهانه‌ای‌ست که مد نظر ویرولی در کتاب «برای عشق به میهن» است.

جمهوری‌خواهی را باید از این منظر کنار میهن‌دوستی نشاند که عشق به وطن، زادگاه، سرزمین پدری و مادری و خاکی که در آن به دنیا آمده‌ایم و بر آن زندگی کرده‌ایم، جدای از مردم آن جغرافیا و کشور نیست. ما، فرد‌فرد جامعه‌ی انسانی سرزمین‌مان را می‌سازیم و باهم و کنار هم تاریخ و امروز و آینده‌اش را رقم می‌زنیم و بدون فوران عشق به مردم این سرزمین، عشق به خود این سرزمین معنایی ندارد. از همین روی «برای عشق به میهن: جستاری در باب وطن‌پرستی و ملی‌گرایی» میان احساس عاشقانه‌ی ما نسبت به سرزمین‌مان و احساسات ملّی‌گرایانه‌ی حاصل از تأکید بر باورهای جزمی باستانی، اعتقادی و شدیدا گذشته‌گرایانه و مناسکی، تفاوت فاحشی می‌بیند و با کندوکاو در ریشه‌های هردو، به خاصه در اروپا و آمریکا، نشان می‌دهد که چه‌گونه ملّی‌گرایی دشمن آزادی و مردم است و بی‌نیاز به جمهوری می‌تواند ابزار دست اقلّیتی خون‌ریز و خونخوار باشد و وطن‌پرستی با احساس واحد و کثیر عاشقانه‌ای که در تک‌تک مردم یک کشور ایجاد می‌کند، مردم را نسبت به آب، خاک، هوا و سرنوشت همه‌ی آدم‌های آن کشور، حساس می‌کند. خواندن «برای عشق به میهن» در زمانه‌ی اکنون که منفعت‌طلبی فردی بلاهت‌بار، دیگری‌هراسی، مردم‌گریزی و افتراق میان فردفرد اعضای جامعه، ما را به سراشیبی سقوط و ویرانی تمدنی رسانده‌است، می‌تواند آتش‌های زیر خاکستر جان‌مان را روشن کند و امید را به اردوگاه پراکنده‌مان بازگرداند، شاید که آینده از آن آزادی و آبادی باشد.