کتاب زیردست

معرفی کتاب زیردست

زیردست مشهورترین رمان هاینریش مان در ۱۹۱۴، کمی پیش از آغاز جنگ جهانی اول، نوشته شد، اما در سال ۱۹۱۸، بعد از جنگ جهانی اول، به چاپ رسید. این رمان روایت طنزآلود زندگی شخصیتی به نام دیدریش هسلینگ است؛ مردی فرومایه که بنده‌وار و متعصبانه طرفدار قیصر ویلهلم دوم است. او خبرچین، عهدشکن و خائن است و با چاپلوسی‌هایی مضحک و خیانت به آزادیخواهان پیشرفت می‌کند.

درباره کتاب زیردست

مان در زیردست به شکل‌گیری شخصیت‌های نوکیسه و فرصت‌طلبی پرداخته که در پیدایش صنعت و سرمایه در آلمانِ اوایل قرن بیستم نقشی بنیادین داشتند و با نظامی‌گری ابلهانه و سیاستی عاری از اخلاق این کشور را درگیر جنگ بزرگ و ویرانگر کردند. نویسنده در این رمان با نگاهی تیزبین جامعه آن دوران آلمان را بررسی کرده و توانسته است ظهور فاشیسم در سال‌های بعد را به نوعی پیش‌بینی کند.

دیدریش هسلینگ از کودکی عادت داشته تا از طریق تملق و چاپلوسی موقعیتش را ارتقا دهد. او جاسوسی می‌کند تا اعتماد بالادستانش را به دست آورد. هسلینگ به‌طور افراطی و ناخودآگاه مطیع قدرت است و به اهداف ملی‌گرایانه‌ی امپراتوری تازه تأسیس آلمان پایبند. این ملی‌گرایی تا حدی افراطی می‌شود که میل به خشونت و جنگ هسلینگ و حکومت آلمان را توجیه می‌کند.

هسلینگ در مسیری غیراخلاقی پا می‌نهد و مراتب رشدش را طی می‌کند. او ابتدا دکترای شیمی‌اش را اخذ می‌کند و سپس به یک تولیدکننده‌ی بزرگ کاغذ تبدیل می‌شود و در قامت یکی از مهره‌های کلیدی نظام پادشاهی بروز می‌کند.

اما آیا چنین شخصی می‌تواند همیشه در بازی بماند و فردی پرقدرت باشد، یا حیله و مکرش او را زمین می‌زند؟! این سوالی است که هاینریش مان نه به صراحت، که به زیبایی بدان پاسخ می‌دهد. آن هم در قالب داستانی جذاب و خواندنی که هم‌زمان با معرفی شخصیت‌هایی با روان پیچیده، تصویری از جامعه‌ و سیاست آلمان ارائه می‌کند.

در سرتاسر رمان زیردست، تضاد آرمان‌های هسلینگ با اعمالش به تصویر کشیده می‌شوند: او امر به شجاعت می‌کند، اما خود ترسوست. بزرگ‌ترین مخالفان سیاسی‌اش حزب سوسیال دموکرات مارکسیست آلمان (SPD) هستند، با این حال او از نفوذ خود برای کمک به نامزد SPD استفاده می‌کند تا رقبای تجاری لیبرال خود را شکست دهد.