کتاب زندگی روزمره در ایران مدرن

کتاب زندگی روزمره در ایران مدرن (با تامل بر سینمای ایران)

معرفی کتاب زندگی روزمره در ایران مدرن (با تامل بر سینمای ایران)

کتاب زندگی روزمره در ایران مدرن تلاشی است برای فهم زندگی روزمرهٔ مردم ایران از دههٔ 1370 به بعد و میانجی این فهم، آن بازنمایی است که سینما از زندگی روزمرهٔ ایرانیان به دست داده است.

البته بسیار ضروری و مهم است که تحقیقاتی در مورد رسانهٔ سینما از منظر زیبایی شناسانه و نیز از منظر تأثیر آن بر مخاطبان یا به عبارتی، تحلیل مخاطبان سینمای ایران صورت بگیرد. کتاب ها و آثار ارزشمندی دربارهٔ سینمای ایران از حیث رسانه ای و تقسیم بندی های ژانری نوشته شده است، اما این کتاب چنین اهدافی ندارد، گرچه به این نکات بی توجه نبوده است.

هدف اصلی من، نه تحلیل سینما و مخاطبان این رسانهٔ جمعی، بلکه بررسی مقوله ای است که در حال حاضر اهمیت جامعه شناختی دارد: «زندگی روزمره.»

درباره کتاب زندگی روزمره در ایران مدرن

در بخش نخست کتاب زندگی روزمره و نظریه‌های آن در سه قسمت تشریح می‌شود: قسمت اول، با عنوان زندگی روزمره، شامل نگاه تاریخی کوتاهی به تلاش صاحبنظران برای دستیابی به تجربه ملموس بشری و تفاوت دیدگاه‌های آنان از دکارت تا هابرماس است.

کتاب زندگی روزمره در ایران مدرن قسمت دوم که مبانی نظری کتاب را تشکیل می‌دهد، دربرگیرندهٔ خلاصه‌ای از نظریات انتقادی در زندگی روزمره است. از نظر لاجوردی، نقطهٔ مشترکِ همهٔ نظریه‌پردازان انتقادی آن است که به نقد فلسفه‌ها و نگاه‌هایی می‌پردازند که زندگی روزمره را به امور بدیهی و پیش‌پاافتاده تقلیل می‌دهند که تحت سیطرهٔ رفتارها و کنش‌های عادی و مکرر است.

غفلت از شناخت زندگی روزمره با توجه به ظرافت‌ها و تناقضات و ابهام‌های آن، همانا غفلت از مهم‌ترین جایگاه تولید معنا و شناخت در جهان اجتماعی است. بخش بعدی کتاب به روش‌شناسی نظریه انتقادی مبنی بر نظریات هابرماس راجع به زیست‌جهان و نظام می‌پردازد و برای تفسیر انتقادیِ فیلم‌های انتخابی، عناصری از نظریه‌های انتقادی معرفی می‌شود.

این کتاب در یکی از برنامه‌های نقد کتاب “رادیو فرهنگ” در مرداد ۱۳۸۹ نقد و بررسی شد. عباس کاظمی نیز در روزنامه شرق به نقد این کتاب پرداخت. کاظمی معتقد است لاجوردی به‌خوبی از میانِ کلیتِ یکدست و منسجمِ فیلم‌ها، تناقضات را آشکار می‌کند و شکاف‌های متن را نشان می‌دهد. در اینجا، بنا به نظریهٔ مرگ مؤلف، نویسنده و کارگردان کنار می‌روند و منتقد با خودِ متن، مواجه می‌شود.