کتاب ائوریپیدس

معرفی کتاب ائوریپیدس (پنچ نمایشنامه)

اثر شایسته‌ی تقدیر در ‌ سی‌و‌پنجمین دوره‌ی کتاب سال در بخش نمایشنامه سال (2017)
از نمایشنامه‌نویسان یونان باستان هیچ‌یک به اندازه‌ی ائوریپیدس برای خواننده‌ی امروزی سخن گفتنی ندارد. مضامین عمده‌ی آثار او: ستمدیدگی زنان، قساوت و بیهودگی جنگ و درماندگی و ابتذال فاتحان، تعارض میان آزادی و نظم، ایمان و عقل و احکام جزمی و واقعیت، هنوز هم انسان امروزی را به خود مشغول داشته است.

درباره کتاب ائوریپیدس

ائوریپیدس یا اوریپید تراژی نویس دوران آتن باستان بود. او در کنار آیسخلوس و سوفوکل ، یکی از سه تراژدی نویس یونان باستان است که از آنها نمایشنامه های کامل به جا مانده است. برخی از محققین باستان نود و پنج نمایشنامه را به او نسبت داده اند ، اما برخی می گویند حداکثر نود و دو نمایشنامه بود.

از این تعداد ، هجده یا نوزده تای آنها کم و بیش کامل باقی مانده اند. و بسیاری از قطعات و فراگمان های قابل توجه از بیشتر نمایشنامه های دیگر او نیز وجود دارد. بیشتر نمایشنامه های او نسبت به نمایشنامه های اشخیلوس و سوفوکلس حفظ شده اند ، بخشی از این امر به این خاطر است که با کم شدن محبوییت آن ها، محبوبیت ائوریپیدس افزایش یافته بود.

نمایشنامه‌های او به یاد ما می‌آرد که انسان‌بودن به چه معناست. ارسطو او را تراژیک‌ترین نمایشنامه‌نویس می‌خواند و برخی دیگر او را نخستین شاعر دموکراسی لقب داده‌اند. ائوریپیدس هنرمندی سنت‌شکن بود. او هسته‌ی اصلی اسطوره را حفظ می‌کرد اما در روایت داستان و پردازش شخصیت‌ها راه خود را می‌رفت.

زمانه‌ی ائوریپیدس با ظهور فیلسوفانی چون سقراط و پروتاگوراس جهش بزرگی در فرهنگ یونان پدید آورد و این تحول در هنر آن زمان، خاصه در تراژدی‌های ائوریپیدس بازتاب یافت. او متفکری شکاک بود، ذهنی جستجوگر و خرده‌سنج داشت که با پاسخ‌های متعارف قانع نمی‌شد.

بسیاری از باورهای اهل زمانه را آماج تردید و انتقاد می‌کرد و از همین روی میان مردم هم‌روزگار خود چندان محبوبیتی نداشت. قدر والای او در قرن چهارم ق.م. شناخته شد و بار دیگر در قرن بیستم در کانون توجه قرار گرفت. نمایشنامه‌نویسان رمی، ازجمله مشهورترین ایشان یعنی سنکا ائوریپیدس را استاد و راهنمای خود می‌شمردند و میراث او از طریق ایشان به نمایشنامه‌نویسان عهد رنسانس رسید. در این مجموعه پنج نمایشنامه را که بی‌گمان در شمار بزرگ‌ترین دستاوردهای اوست گرد آورده‌ایم.