کتاب ملانصرالدین

معرفی کتاب ملانصرالدین (به کوشش محسن قشمی)

ملانصرالدین، شخصیتی داستانی و بذله گو است. نام او در فرهنگ های عامیانۀ ایران، ترکیه، عربستان، ازبکستان، گرجستان، بلغارستان، صربستان، آذربایجان، یونان، تاجیکستان، کریم، اقوام قاباردین-بالکار و ارمنستان نامی آشنا و مأنوس است.

اعتقاد بر این است که او در زمان سلطان عثمانی ییلدیریم بایزید در قید حیات بوده است. برخی نیز او را همزمان با تیمور لنگ (وفات 807 ق) یا حاجی بکتاش (وفات 738 ق) دانسته اند. این که او شخصی واقعی بوده یا افسانه ای مشخص نیست. اما برخی منابع او را واقعی دانسته اند.

درباره کتاب ملانصرالدین

ماجراهای ملانصرالدین فقط در بین مسلمان ها روایت نمی شود، بلکه با نام او یا به دیگری د راوکراین، لیتوانی، بلغارستان و ایتالیا انتشار دارد. سخنان او نظیر «اگر هم کوه پیش محمد نیاید محمد پیش کوه می رود» گویی که بال دارند و پرواز می کنند و در همه جای دنیا دهان به دهان می گردند. چنین است که در شرق، بخش اعظم ضرب المثل های خاص و عام با نام این قهرمان پیوند خورده است.

میرزا جلیل محمدقلی‌زاده (۲۲ فوریه ۱۸۶۶ – ۴ ژانویه ۱۹۳۲)[۱] بنیان‌گذار روزنامه ملانصرالدین بود.

انتشار ملانصرالدین مهم‌ترین کار فرهنگی او بود و دشمنان زیادی از مستبدین و ملایان برای او ساخت. میرزا جلیل در جایی گفته بود: “اگر من این مجله را به جای تفلیس در باکو یا ایروان (پایتخت ارمنستان امروزی که آن زمان اکثریت جمعیت آن را آذربایجانی‌ها تشکیل می دادند) منتشر می‌کردم حتما دفتر کار من را نابود و من را هم می کشتند.”

ملانصرالدین، شخصیتی داستانی و بذله‌گو در فرهنگ‌های عامیانه ایرانی، افغانستانی، ترکیه‌ای، ازبکی، عربی، قفقازی، هندی، پاکستانی و بوسنی است که در یونان هم محبوبیت زیادی دارد و در بلغارستان هم شناخته شده‌است.

در نزدیک آق‌شهر از توابع قونیه در ترکیه محلی است که با قفلی بزرگ بسته شده و می‌گویند قبر ملا نصرالدین است.

او را در افغانستان، ایران، ازبکستان و جمهوری آذربایجان، ملا نصرالدین، در ترکیه نصرتین هوجا (خواجه نصرالدین) و در عربستان جحا (خواجه) می‌نامند. مردم کارها و حرکات عجیب و مضحکی به او نسبت می‌دهند و به داستان‌های او می‌خندند. قصه‌های ملا از گذشته است.